Hàng chục nghìn tấn dầu chăn nuôi ‘biến thành’ dầu ăn cho người: Ăn vào nguy hiểm ra sao?

Theo thông tin từ bản tin Thời sự của VTV tối 24/6, một đường dây sản xuất và tiêu thụ dầu ăn giả với quy mô cực lớn, lên tới hàng chục nghìn tấn, vừa bị Công an tỉnh Hưng Yên triệt phá. Đáng chú ý, các loại dầu này được nhập khẩu với mục đích sử dụng làm thức ăn cho chăn nuôi, sau đó được chế biến và “phù phép” thành dầu ăn dành cho con người.

Theo điều tra, nơi tiêu thụ chính của các loại dầu ăn giả này là các nhà hàng, quán ăn, bếp ăn tập thể, cơ sở sản xuất bánh kẹo và các cửa hàng chế biến đồ ăn vặt cho trẻ em.

Các sản phẩm dầu ăn của Công ty Nhật Minh Food bị phát hiện đã được dán nhãn “Ofood – dầu ăn dùng cho người” và tiêu thụ với số lượng lớn trên thị trường. Tuy nhiên, thực chất đây là loại dầu nguyên liệu vốn chỉ dùng để chế biến thức ăn cho gia súc – theo thông tin từ VTV.

Sản phẩm dầu ăn của Công ty Nhật Minh Food dùng nguyên liệu dầu dành cho thức ăn chăn nuôi.

Nguy cơ đối với sức khỏe người tiêu dùng

Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) đã lên tiếng cảnh báo: Việc sử dụng dầu ăn nhập khẩu dành cho thức ăn chăn nuôi để sản xuất thực phẩm cho người là hành vi vi phạm nghiêm trọng các quy định về an toàn thực phẩm, tiềm ẩn nguy cơ cao ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng.

Theo PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh – chuyên gia công nghệ thực phẩm, dầu dùng trong chăn nuôi thường là dầu cọ thô, dầu mỡ tái chế... Đây là các loại dầu chưa qua tinh luyện, hoặc chỉ tinh luyện ở mức độ thấp, nên dễ lẫn tạp chất nguy hiểm.

Một số tạp chất có thể tồn tại trong các loại dầu này bao gồm kim loại nặng, các chất oxy hóa độc hại sinh ra do nhiệt như acrolein, aldehyde. Ngoài ra, chúng còn có thể chứa các chất gây ung thư như 3-MCPD và glycidyl esters – đặc biệt phổ biến trong dầu cọ công nghiệp. Dầu "bẩn" cũng có nguy cơ tồn dư thuốc trừ sâu, aflatoxin – chất độc sinh ra từ nấm mốc do bảo quản nguyên liệu kém.

“Thức ăn cho chăn nuôi thì con người không thể ăn được. Ví dụ đơn giản: con người không thể ăn cám của lợn. Vì vậy, việc sử dụng dầu dành cho chăn nuôi để chế biến thực phẩm cho người sẽ tiềm ẩn rất nhiều nguy cơ sức khỏe”, PGS Thịnh nhấn mạnh.

Việc sử dụng dầu “bẩn”, dầu không đúng mục đích để chế biến thực phẩm có thể gây viêm gan, xơ gan, tăng men gan. Các loại dầu chăn nuôi thường có tỷ lệ axit béo no cao, dễ làm tăng cholesterol xấu (LDL), gây xơ vữa động mạch. Ngoài ra, một số chất oxy hóa trong dầu kém chất lượng có liên quan đến nguy cơ ung thư gan, đại trực tràng.

Khuyến cáo dành cho người tiêu dùng

Để bảo vệ sức khỏe, người tiêu dùng khi mua dầu ăn cần:

- Chọn sản phẩm có nhãn mác rõ ràng, đã qua kiểm định an toàn.

- Tránh sử dụng dầu đóng trong can nhựa không rõ nguồn gốc.

- Quan sát kỹ màu sắc, mùi và độ trong suốt của dầu.

- Không sử dụng dầu đã chiên đi chiên lại nhiều lần.

- Đọc kỹ nhãn mác, kiểm tra tem kiểm định – đảm bảo sản phẩm tuân thủ Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia và tiêu chuẩn Codex.

Khuyến cáo đối với các cơ sở chế biến thực phẩm

Trước thực trạng đáng lo ngại trên, Cục An toàn thực phẩm khuyến cáo các cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm – đặc biệt là bếp ăn tập thể và đơn vị cung cấp suất ăn công nghiệp – cần:

- Yêu cầu nhà cung cấp cung cấp đầy đủ hồ sơ công bố, chứng minh nguồn gốc nguyên liệu, không chỉ dựa vào nhãn mác bên ngoài.

- Tuyệt đối không sử dụng nguyên liệu không đúng mục đích công bố, kể cả khi có hóa đơn, chứng từ hợp lệ.

- Khi phát hiện dấu hiệu nghi ngờ, cần báo ngay cho cơ quan chức năng để xử lý theo quy định.

Cục An toàn thực phẩm nhấn mạnh việc sử dụng nguyên liệu đúng với mục đích công bố không chỉ là yêu cầu kỹ thuật bắt buộc, mà còn là trách nhiệm pháp lý. Mọi hành vi cố tình sử dụng nguyên liệu không đảm bảo an toàn hoặc dùng sai mục đích để chế biến thực phẩm cho người đều sẽ bị xử lý nghiêm theo quy định pháp luật.